KANANGA, LEYTE – Sa pagdagan sa panahon nga halos teknolohiya na ang nag gisandigan gikan sa medicina hangtod sa ekonomiya, gidamhan nga mahitabo kini sa agrikultura. Pero daghang hagit pa usab ang giatubang karon sa nasangpit nga sektor.
Niadtong Inero 3, 2023 nagbukas na ang operasyon sa planta sa HISUMCO pag galing sa tubo aron mahimong asukar. Tinuig nilang pamisahan og pabindisyonan ang mga kahimanan apil na ang mga empleyado nga mag trabaho. Ug sagad mag sugod ang milling operation kada unang buwan sa tuig og matapos sa lima ngadto sa unom ka buwan o molapas pa dependi sa maani sa mga katubhan.
Mao kini karon ang usa sa dakong problema kay nisamot nag ka gamay ang hacienda nga katamnan og tubo; nga parehas sa kahomayan ug uban pang produkto sa agrikultura nag ka gamay na ang luna.
Sa interview ni Emmanuel Cadungog, Resident Manager/Assistant to the President sa HISUMCO, nitug-an nga nag nihit nasad karon ang trabahador sa katubhan. Busa gi estudyohan na pod nila ang pag “mechanize” o unsan ang modernong pag kultibar. Gani duna na silay usa ka miembro nga nisuway paggamit sa bag-ong teknolohiya.
Kining mga plano o pag adjust sa mga pamaagi ilang himuon aron makatabang nga dili moonlod hingpit ang industriya sa asukar. Sa Rehiyon Otso ang HISUMCO na lang ang nag pabilin nga sugar miller, pero kon huna-hunaon mas dako pa kini og income kon ikumpara sa homay pulong pa ni Mr. Cadungog.
Busa nanawagan sila sa gobierno dinhi sa Lokal og sa National nga susihon ang sitwasyon sa ubos, apil na ang Department of Agriculture (DA) og ang Department of Agrarian Reform (DAR); sanglit daghang mga hacienda nga nakuha pinaagi sa CLOA pero wala kini maposli sa mga benepisyaryo. “Very challenging ang sugar industry” kay ni taas man ang tanang galastohan, naa pa ang climate change, dugang pa ni Cadungog. Nasayran nga kon mag sigi og uwan dili usab maayo ang tubo og menos ang abton nga asukar. Busa nilihok na ang nag dumala og miembro sa HISUMCO nga ingon pa, “we are doing all we can to address the problem.” Ang tubo sugod pag tanum moabot sa 10-12 ka buwan una pa kini maguwang og ma harvest aron dalhon sa intusan og hangtod mahimong hingpit nga asukar. Ni Josie Sersena (EV Mail January 2-8, 2023 issue)
